Học tiếng Nhật Bản ngữ pháp ” Dạng khả năng 可能形”
Cách thay đổi dạng khả năngA.五段動詞
Ngũ đoạn động từ chỉ cần đổi âm cuối của động từ thành âm tương ứng ở đoạn「え」, sau đó thêm âm 「る」vào.
買う･･････う→え＋る→買える
書く･･････く→け＋る＝書ける
話す･･････す→せ＋る＝話せる
立つ･･････つ→て＋る＝立てる
飲む･･････も→め＋る＝飲める
B.一段動詞
Trường hợp nhất đoạn động từ chỉ cần bỏ âm 「る」ở cuối và thêm「られる」vào.
寝る･･････×る＋られる＝寝られる
食べる･･････×る＋られる＝食べられる
教える･･････×る＋られる＝教えられる
C.サ変動詞とカ変動詞
Động từ đặc thù「する」và「くる」thay đổi thành「できる」「こられる」
する→できる
来る→来られる（こられる）
2.「可能形」の使い方
Cách sử dụng dạng khả năng
A する力がある
Diễn tả khả năng được việc gì đó.
①オリンピックの選手はとても速く泳げます。
②私は漢字がきれいに書けません。
Trong câu ví dụ thứ hai, nếu ta nói “viết Kanji” thì ta sẽ nói “「汉字をかきます」và nếu như vậy, trợ từ ở đây phải là 「を」. Tuy nhiên, khi nói :”có thể viết Kanji” thì trợ từ được dùng là trợ từ 「が」. Khi động từ ở dạng khả năng, thông thường người ta dùng trợ từ 「が」. Trường hợp dùng trợ từ 「を」sẽ nhấn mạnh đặc biệt cho danh từ ở phía trước.
B してもいい、だいじょうぶだ
Diễn đạt ý “được phép làm, có thể làm được”. Trong cách dùng này, cần chú ý chủ ngữ thông thường là vật và diễn tả một sự việc gì có thể hay không.
①この部屋でタバコが吸えますか。
②この水はきたなくて飲めません。
C 性質
Biểu thị tính chất của sự vật. Chủ ngữ là vật. Trong cách dùng này, động từ ở dạng khả năng dùng để biểu hiện tính chất của sự vật. Vì thế, khi dịch thuật cần chú ý lột tả được tích chất của sự vật.
①その本はよく売れます。ベストセラーです。
②このナイフはよく切れるので、気をつけて。
D 見える
Khả năng của thị giác.
Dạng khả năng của「みる」có 2 loại「みえる」và「みられる」. Cách dùng rất khác nhau, cần đặc biệt chú ý.。
Cách dùng thứ 1 của「みえる」là biểu thị một vật nào đó “có thể nhìn thấy được”. Đương nhiên chủ ngữ ở đây là vật thể, trợ từ đứng sau chủ ngữ là trợ từ「が」.
Cách dùng thứ 2 của 「みえる」là biểu thị năng lực, đương nhiên chủ ngữ là “Mắt”. Trong câu ví dụ b.4 không có chủ ngữ, mà chủ ngữ ẩn ở đây là “Mắt”.
a. ～（物）が見える
①窓から海が見える。すばらしい景色だ。
②天気が悪くて富士山が見えませんでした。
b. 見る力がある
③猫は暗いところでも目が見える。
④めがねをかけると、遠くまでよく見える。
Phân biệt sự khác nhau giữa !!「見る」「見える」「見られる」「見ることができる」!!
①私は花が好きだから、毎日花を見る。
②息子の部屋から隣の公園がよく見えるので、彼はすぐ勉強をやめて遊びに行ってしまう。
③千円でおもしろい映画が見られる。
④この病院では入院中はテレビを見ることはできません。
「みえる」chỉ ý “Tuy không có ý nhìn, mà sự vật lại lọt vào mắt mình!”
「みられる」chỉ ý “Nếu muốn nhìn thấy, thì với một điều kiện gì đó sẽ có thể nhìn thấy!”
「みることができる」chỉ ý “Nhờ một quy tắc hoặc nguyên tắc gì đó mà có thể nhìn thấy!”.
E 聞こえる
Khả năng của thính lực
Dạng khả năng của「きく」có hai loại「きこえる」và「きける」。Cách dùng rất khác nhau, cần đặc biệt chú ý.。
Đầu tiên nói về hai ý nghĩa khác nhau của「きこえる」.
Một loại diễn đạt ý “một loại ân thanh nào đó có thể nghe thấy”, loại thứ 2 chỉ ý “có khả năng nghe thấy.
a.～（物）が聞こえる
①隣のテレビの音がいつも聞こえる。うるさくて勉強ができない。
b.聞く力がある
②年をとると耳が遠くなり、人の話が聞こえなくなります。
Ví dụ 1: Lúc nào cũng nghe tiếng Tivi nhà bên. Ồn quá không tài nào học được.
Ví dụ 2: Tuổi tác cao, tai bị lãng, nghe không rõ tiếng người ta nói.
Một dạng khả năng khác của 「きく」là biến đổi theo cách của những ngũ đoạn động từ khác thành「きける」
「きける」chỉ ý “nếu muốn nghe, thông qua một điều kiện nào đó sẽ nghe được.”
Khác với「きこえる」ở chỗ「きこえる」chỉ “không muốn nghe cũng nghe thấy”
「聞ける」
①ウォークマンがあるので、歩きながら好きな音楽が聞ける。
練習
1.新宿で千円でいい映画＿＿＿＿。
A）を 見えます B)が みます C)が 見えます D)が 見られます
2.王さんは上手にピアノ＿＿＿。
A）が ひきます B)が ひけます C)を ひかれます D)が ひかれます
3.彼は自転車の運転＿＿＿。
A)が します B)が しられます C)が できます D）を しれます
4.「明日学校に＿＿＿。」
「はい、来ます。」
A)来れますか B)来られますか C)来させられますか
5.この辞書で漢字の読み方が＿＿＿。
A)調べます B)調べれる C)調べましょう D)調べられます
6.夜のあいだずっと風の音が＿＿眠れなかった。
A)きけて B)きかれて C)きこえて
7.めがねをはずすと、何も＿＿。
A)見ません B)見えません C)見られません
8.祖父は年をとって耳が＿＿なくなった。
A)きけ B)きこえ C)きか D)きかれた
9.となりの部屋から変な声が＿＿。行ってみると、子猫がたくさん生まれていた。
A)きけた B)きこえた C)きいた D)きかれた
10.先生の声が＿＿ないので、前のほうの席に移った（うつった）。
A)きけ B)きこえ C)きかれ D)きか
11.アジア・センターへ行けば、アジアの民族音楽のCDが＿＿。
A)きこえます B)きけます C)ききます D)きかれます
12.ここはいなかなので、新しい映画は＿＿。
A)見えません B)見ません C)見られません。 D)見つかりません
13.目が＿＿人は指で字を読めます。
A)見ない B)見ることができない C)見られない D)見えない
答 1D 2B 3C 4B 5D 6C 7B 8B 9B 10B 11B 12C 13D
Câu 1chọn D diễn tả ý nếu thỏa mãn điều kiện có 1000 yên, thì nếu muốn coi, sẽ có thể coi được phim hay.
Câu 2 chọn B. Nếu là A thì 「ひく」là tha động từ. Nếu tiếp tân ngữ phía trướ, trợ từ phía sau của tiếp tân ngữ phải là「を」chứ không thể là 「が」được.
Chỉ có khi động từ nằm sau là động từ dạng khả năng thì trợ từ mới có thể là trợ từ「が」